Réttlætiskennd, eða hvað?

Alltaf er gaman að fylgjast með dýrategundinni homo sapiens - hinni vitibornu mannskepnu. Spjallvefirnir og bloggið eru kærkomnir viðbótargluggar á dýragarðinum. Ekki er minnst gaman að horfa inn í Barnaland, heim barnsins á netinu, vinsælan undirvef mbl.is, og fylgjast með spjallinu þar. Núna síðast hefur verið bæði fróðlegt og skemmtilegt að sjá skoðanir fólks á því hvað eigi að gera við nafngreindan pilt, sem sagður er hafa pínt og drepið hund norður á Akureyri.

 

Á spjallvef Barnalands hafa fjölmargir komið fram - mér skilst að þarna séu foreldarnir en ekki börnin að viðra skoðanir sínar - sem vilja að farið verði með piltinn eins og hundinn, þ.e. að hann verði pyntaður til dauða. Ekki virðist þá skipta máli hvort hann er sekur um verknaðinn enda liggur það ekki fyrir, að mér skilst - málið er bara að hefna sín á einhverjum, drepa einhvern og helst að pína hann sem allra mest áður.

 

Sumir kalla þetta réttlætiskennd.

 

Viðbrögð af þessu tagi - blindur blóðþorsti - eru vel þekkt hjá homo sapiens og hafa iðulega leitt til aftöku án dóms og laga og gera það enn í dag. Jafnframt eru eftirfarandi meginreglur vel þekktar: Því heimskara sem fólk er, þeim mun fljótara er það að dæma. Því minna sem fólk þekkir til málavaxta, þeim mun harðari eru dómarnir.

 

Réttlætiskenndin.

 

Í gær voru hlið við hlið á vefnum visir.is fréttirnar tvær hér á myndinni.  Önnur varðar málið sem hér er til umræðu. Í hinni er greint frá verklegum æfingum fyrir börn í því að kvelja dýr sér til skemmtunar. Samkvæmt fréttinni virðist þetta hafa verið í einhverjum tengslum við leikjanámskeið.

 

Fiskveiðar og dýraveiðar og eldi dýra til slátrunar mega teljast nauðsynlegir og eðlilegir þættir lífsbaráttunnar, a.m.k. samkvæmt því sem nokkuð almennt er viðtekið og viðurkennt þessi andartökin í eilífðinni, hvað svo sem verður á morgun. Stangveiði sér til skemmtunar er ekki þar á meðal. Þar er ekki verið að veiða sér til lífsviðurværis. Sportið í laxveiði felst m.a. í því að geta kvalið fiskinn sem lengst. Tilgangurinn er ekki að koma heim með sem allra mesta lífsbjörg í pottinn. Hámark skepnuskaparins á þeim vettvangi felst í því að sleppa fiskinum lifandi eftir að hafa kvalið hann sem lengst sér til skemmtunar svo að hægt sé að kvelja hann aftur á sama hátt. Og helst aftur og aftur.

 

Hver er eðlismunurinn á því að pína hunda eða fiska? Nú, eða jafnvel fólk? Hver er eðlismunurinn á viðhorfinu til slíkra skemmtana - má e.t.v. kalla þetta lífsnautnir? - eftir því hvaða dýrategundir eiga í hlut? Er líklegt að börn sem kennt er að rétt sé að kvelja sum dýr sér til gamans öðlist með því virðingu fyrir lífi og tilfinningum annarra dýra?

 

Morðhótunum rignir yfir ungan mann

Bandaríkjaforseti flytur hátíðarávarp á afmælisdegi Reykhólahrepps

Jafnan þegar einhver verður hundrað ára, að ekki sé nú talað um hundrað og fimm ára, þá kemur mynd og klisjufrétt í fjölmiðlum þar sem segir að viðkomandi hafi fagnað afmælinu. Fagnað hundrað og fimm ára afmæli sínu!

 

Mikið á ég erfitt með að trúa þessu. Sjálfur varð ég sextugur í vor og fagnaði ekki þeim áfanga. Þegar ég var krakki var afmælið ánægjulegur viðburður á þroskabrautinni. Þegar komið er yfir hæðina er afmælið ekki síst áminning þess, að sífellt styttra er eftir.

 

Þegar barnsárin eru að baki er afmælið stund til að staldra við á göngunni. Við lítum yfir farinn veg en jafnframt eitthvað fram á veginn. Því eldri sem við erum, þeim mun meira er að skoða að baki og þeim mun styttri er spottinn framundan.

 

Sennilegt þykir mér, að fólk sem fagnar hundrað og fimm ára afmæli sínu sé gengið í barndóm á nýjan leik. Búið að tapa út seinustu hundrað árunum. Til að hnykkja á þessu fá allir sem verða 105 ára gamlir bréf varðandi umferðarfræðslu og aðsteðjandi grunnskólagöngu.

 

En afmælin eru fleiri en í lífi okkar mannfólksins. Viðburðir eiga afmæli, mannvirki eiga afmæli, hundar eiga afmæli og jafnvel kýr. Þjóðhátíðin er afmælisfagnaður.

 

Stundum er því líka fagnað að einhver hafi dáið. Mig minnir að það hafi verið blað allra landsmanna sem greindi frá því á sínum tíma, að því væri fagnað um allan heim að 200 ár voru liðin frá andláti Mozarts. 

 

Núna var ég að ganga frá atburðadagatali sumarsins í Reykhólahreppi. Hér eru ýmis afmælin ef grannt er skoðað. Svo að ég nefni tvo jafnaldra mína hér, þá er Hótel Bjarkalundur sextíu ára núna í sumar, elsta sveitahótel hérlendis, og Grettislaug á Reykhólum er líka sextug. Íbúðarhúsið á Höllustöðum í Reykhólasveit fagnar á þessu ári hundrað ára afmæli sínu ...

 

Reykhólahreppur á afmæli 4. júlí eins og Bandaríkin. Hann verður tvítugur eftir þrjár vikur. Eiginlega er hér um eins konar bandaríki að ræða, því að fyrir tuttugu árum voru fimm sveitarfélög við innanverðan Breiðafjörð og úti á Breiðafirði sameinuð undir nafni hins nýja Reykhólahrepps (Geiradalshreppur, Reykhólahreppur, Gufudalshreppur, Múlahreppur og Flateyjarhreppur). Mörgum er ókunnugt um að Breiðafjarðareyjar eru að mestu leyti í Reykhólahreppi. Flatey á Breiðafirði er okkar Hawaii. Mér skilst að Bush forseti muni ávarpa þjóð sína á afmælisdegi Reykhólahrepps.

 

Leyfi mér að minna á, að Reykhólar eru ekki á Barðaströnd, þó svo að fjölmiðlar ali á því hvenær sem héðan eru fluttar einhverjar fréttir. Barðaströndin er ekki einu sinni í Reykhólahreppi, þó að hann sé afar víðlendur. Héðan frá Reykhólum er um 140 km akstur þangað til komið er út á Barðaströnd. Annars er Barðaströndin yfirleitt fremur stór í fréttum fjölmiðla. Þannig var sagt frá því fyrir nokkrum dögum, að týnda kajakfólkið hefði fundist á Rauðasandi á Barðaströnd. Það er líka nýmæli í landafræðinni.

 

Er ekki annars Reykjavík í Þingvallasveitinni og Grindavík í Vestmannaeyjum?

 

Þegar stórt er spurt, eins og kellíngin sagði ...

 

Meira um ófarirnar í boltanum haustið 1967 - engin Þórðargleði

Þegar ég les meira í Morgunblaðinu um þá útreið sem landsliðið og KR fengu haustið 1967 (samtals 28-3 í þremur leikjum, sjá næstu færslu á undan), þá er tvennt sem varla dylst og mér finnst nauðsynlegt að taka fram, í ljósi þess sem fram kemur í téðri færslu. Annars vegar: Þessi úrslit eru tekin mjög alvarlega. Hins vegar: Hvergi í umfjöllun Morgunblaðsins sé ég örla á kvikindishætti eða Þórðargleði í garð þeirra sem í þessu lentu.

 

Ummæli íþróttafréttamanns Morgunblaðsins, sem ég vitnaði til, hljóma að vísu nánast eins og háð. Ég veit þó mætavel að hér var ekkert slíkt á ferðinni. Fréttamaðurinn var í sjokki eins og allir aðrir - og þar að auki áttu vinir hans hlut að máli. Með lofsamlegum orðum var hann einfaldlega að reyna að milda áfallið, reyna að draga eitthvað jákvætt fram í dagsljósið, þó að e.t.v. hefði mátt fara skárri meðalveg í þeim efnum - svona eftir á að hyggja.

 

Mér er 14-2 leikurinn afar minnisstæður. Þetta kvöld var ég á fréttavakt á Morgunblaðinu og við hlustuðum á lýsingu Sigurðar Sigurðssonar í útvarpinu. Sú lýsing er ógleymanleg - ekki aðeins vegna þess að einungis liðu tæpar sex mínútur milli marka að jafnaði, heldur líka af annarri ástæðu, sem e.t.v. er rétt að bíða önnur fjörutíu ár með að fjalla nánar um.

 

Þeir sem vilja geta lesið umfjallanir Moggans í Gagnasafninu (Morgunblaðið hjá Landsbókasafni). Þar má einkum benda á blaðið daginn eftir hvern leik, þ.e. fimmtudaginn 24. ágúst, fimmtudaginn 7. september og fimmtudaginn 14. september. Einnig föstudaginn 25. september og þó sérstaklega þriðjudaginn 29. september.

 

Þess má geta, að mörkin tvö í landsleiknum skoruðu Helgi Númason og Hermann Gunnarsson. Eina mark KR gegn Aberdeen skoraði Eyleifur Hafsteinsson.

 

14-2 o.s.frv. - ætli mánudagar séu betri? Og hvað með Ellert?

Það virðist ekki henta íslenskum liðum að keppa við erlend lið á miðvikudögum. Haustið 1967 töpuðu landsliðið og KR þremur miðvikudagsleikjum á fjórum vikum samtals 28-3. Einhverjir muna kannski eftir landsleiknum gegn Dönum á Parken miðvikudaginn 23. ágúst sem fór 14-2. Fyrstu tvo miðvikudagana í september spiluðu KR og Aberdeen í Evrópukeppni meistaraliða. Aberdeen vann samtals 14-1.

 

Í gær var miðvikudagsleikur gegn Svíum.

 

Nokkrir af bestu leikmönnum þjóðarinnar spiluðu í öllum leikjunum þremur haustið 1967 sem fyrst voru nefndir, bæði með landsliðinu og KR. Og stóðu sig yfirleitt frábærlega, eftir því sem fram kemur á þeim tíma, ekki síst markvörðurinn, sem þó fékk á sig liðlega níu mörk í leik að meðaltali. Hann hlaut lof hjá íþróttafréttamanni Morgunblaðisins fyrir glæsilega markvörslu í landsleiknum gegn Dönum (14-2) – „og verður ekki sakaður um hinn mikla ósigur“, eins og komist er að orði í umfjöllun um leikinn. Landsliðsþjálfarinn sagði eftir leikinn: „Allir leikmennirnir áttu ágæta kafla en hraðann skorti mjög.“ Morgunblaðið sagði að liðið hefði átt ágætan leik á köflum og benti réttilega á, að skotanýtingin hefði verið mun lakari hjá danska liðinu en því íslenska (!).

 

Á þessum árum var ekki búið að finna upp klisjuna um einbeitingarleysi sem núna er alltaf notuð. Augnabliks einbeitingarleysi, eins og það heitir. Enda hefðu þá verið nokkuð mörg augnablikin í íslenskri knattspyrnu haustið 1967. Þjálfari KR-inga sagði og var ekki að afsaka neitt: „Það var ekkert við þessu að gera. Aberdeen-liðið er einfaldlega mörgum klössum betra en við erum.“ Morgunblaðið leit á björtu hliðarnar eins og fyrri daginn og sagði: „Hjá KR bar Ellert Schram hreinlega af. Hann stöðvaði sóknarlotur Skotanna óteljandi sinnum, náði ótal skallaboltum og ríkti sem konungur í vítateig KR. Hann gerði og tilraunir til sóknar og stjórnaði liðinu sem sönnum skipstjóra sæmir.“

 

Ég sé að Íslendingum gengur vel á Smáþjóðaleikunum þessa dagana. Af hverju er fótboltalandsliðið ekki þar? Og: Skyldu íslenskir knattspyrnumenn vera betur fyrirkallaðir á mánudögum?

 

Eitt enn: Núna er Ellert Schram kominn á þing á ný eftir áratuga fjarveru. Skyldi hann ekki styrkja vörnina bæði hjá KR og landsliðinu, ef út í það færi? Og jafnvel gera tilraunir til sóknar líka?

Íslendingar sáu aldrei til sólar í fimm marka tapleik

Fyrrverandi seðlabankastjóri lýsir starfinu

„Það eina sem ég get fundið að starfsárum mínum í Seðlabankanum var að ég hef aldrei haft það jafnnáðugt í starfi á ævinni. Suma dagana nánast leiddist mér. Ég skildi betur hvað stundum hafði verið erfitt að ná í Tómas Árnason þegar vel viðraði fyrir golf ...“, segir Steingrímur Hermannsson fyrrv. seðlabankastjóri (1994-98) í æviminningum sínum.

Ennfremur segir hann:

„Rólegheitin í Seðlabankanum höfðu þó sínar jákvæðu hliðar. Ég hafði betri tíma en nokkru sinni fyrr til að sinna áhugamálum mínum og fjölskyldu. Ég fór að spila golf og fékk tíma til að sinna skógræktinni í Borgarfirði ...“ 

Samþykkt að hækka laun seðlabankastjóra um 200.000 kr. á mánuði